Gezondheidsrisico's
Zit u tijdens uw werk de hele dag achter een computerscherm? Dan kan het zijn dat u last krijgt van pijn, tintelingen, een doof gevoel of stijfheid. Let daarom goed op de volgende risico’s:
Onvoldoende of een verkeerde beweging
Statische belasting wil zeggen dat een handeling wordt uitgevoerd met minimale beweging. Bij beeldschermwerk zit u vaak gedurende een lange tijd in dezelfde houding. Ook uw hoofd, armen en handen bewegen minimaal op het moment dat u aan het typen bent – zeker als u tien vingers gebruikt. Let ook op de stand van uw toetsenbord, want op het moment dat uw vingers boven uw polsen uitkomen tijdens het typen, kunt u irritatie oplopen in de peesscheden van het polsgewricht. Dit heet het carpaaltunnelsyndroom.
Droge of vermoeide ogen
Het kijken naar een beeldscherm kan ervoor zorgen dat uw ogen geïrriteerd raken. U knippert namelijk niet of nauwelijks op het moment dat u langdurig naar een beeldscherm kijkt. Dit resulteert in droge ogen, iets dat ook veroorzaakt kan worden door een lage luchtvochtigheid. Let daarnaast op de indeling van het beeldscherm, de grootte van de symbolen en het gebruik van kleur. Deze factoren zijn namelijk van invloed op de mate waarin uw ogen vermoeid raken.
Beleid
Hogescholen voeren beleid op het gebied van CANS. Medewerkers worden hierover geïnformeerd. In het beleid staan de volgende aspecten uitgelegd:
- De organisatie van beeldschermwerk, inclusief regels over het aantal uur dat u achter de computer mag zitten, hoeveel pauze u moet nemen en wat een goede werkplek is.
- De wettelijke voorschriften waaraan apparatuur en meubilair moet voldoen.
- De wettelijke voorschriften waaraan de gebruikte software moet voldoen.
- De eisen van de omgeving waarin het beeldschermwerk wordt verricht en de inrichting van de beeldschermwerkplek.
- De hogeschool besteedt in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) aandacht aan de gevaren voor uw gezichtsvermogen. Ook de fysieke en psychische belasting door beeldschermwerk worden behandeld en besproken.
- Doeltreffende maatregelen worden genomen aan de hand van de uitkomsten van de RI&E. Hiermee worden de bijbehorende gevaren ondervangen, rekening houdend met de gevolgen ervan en de onderlinge samenhang daartussen.
- Daarnaast worden maatregelen met betrekking tot de bescherming van de ogen en het gezichtsvermogen van de werknemers besproken.
Voor concrete normen en adviezen: zie informatie over beeldschermwerk op Arboportaal.
Hulpmiddelen
Ondervindt u problemen bij beeldschermwerk vanwege een gebrek of ziekte? Dan kunt u gebruikmaken van diverse aanpassingen en hulpmiddelen. Deze middelen zorgen er vaak voor dat u het werk toch kunt blijven doen, omdat uw werk toegankelijk is via deze hulp- en invoermiddelen. Het UWV vergoedt in veel gevallen de kosten van deze aanpassing(en).
CANS en het hbo
In de afgelopen jaren zijn er meerdere Praktijkvoorbeelden ingezonden over het onderwerp CANS/RSI. Daaruit blijkt dat er binnen hogescholen veel aandacht uitgaat naar het onderwerp. Mede omdat er het laatste jaar een landelijke stijging plaatsvond in de problematiek van CANS. Laptops zijn de grote boosdoener, die steeds meer en meer gebruikt worden voor langdurig beeldschermwerk.
Laptops en CANS
Het toenemende gebruik van laptops zorgt voor een stijging van het aantal gezondheidsklachten. Bedrijven geven hun medewerkers steeds vaker een laptop in plaats van een vaste computer. Laptops zijn echter gebouwd op gemakkelijk vervoer, maar niet voor langdurig gebruik aan één stuk. Volgens RSI-Alert (initiatief van onder andere TNO en VU) is verkeerd laptopgebruik momenteel de grootste oorzaak van CANS. Aangeraden wordt dan ook om bij langdurige werkzaamheden gebruik te maken van een laptopstandaard met losse muis en toetsenbord.
Oogonderzoek en beeldschermbril
Bij veelvuldig beeldschermgebruik kunnen oogklachten ontstaan, zeker met het stijgen van de leeftijd. Daarom moeten medewerkers de gelegenheid krijgen om een oogonderzoek te ondergaan voordat zij met beeldschermwerk beginnen of wanneer zij oogklachten ontwikkelen. Ook kan zo’n visustest deel uit maken van een PAGO/PMO of van een algemene healthscan. Zo nodig verstrekt de werkgever een beeldschermbril. (zie: Artikel 5.11 Arbeidsomstandighedenbesluit)
Zie ter illustratie het ‘Protocol aanvraag beeldschermbril’ van NHL Stenden Hogeschool.
Kwetsbare bedrijfstakken en groepen
Computers worden tegenwoordig in nagenoeg elk bedrijf gebruikt, waardoor de kans op klachten in bijna alle bedrijfssectoren aanwezig is. Volgens onderzoek van de Vrije Universiteit kampt een half miljoen werknemers met gezondheidsklachten als gevolg van beeldschermwerk. Bedrijfstakken met een verhoogd risico op klachten zijn de financiële en administratieve dienstverlening. Vrouwen en 45-plussers hebben sneller last van klachten aan arm, nek en schouder. Ook oogklachten komen bij vrouwen eerder voor, omdat zij vaker last hebben van droge ogen.